Ngô Trí: Thế Trận Tân Đại Đông Á Nhật Bản

Thực tế, Nhật Bản bắt đầu đẩy mạnh các liên minh trên biển từ trước khi đảng Dân chủ tự do (LDP) của ông Abe trở lại nắm quyền thay đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) vào tháng 12.2012. Về vấn đề này, tờ The New York Times cuối tháng 11.2012 đăng bài nhận định mang tựa Japan Is Flexing Its Military Muscle to Counter a Rising China (tạm dịch là: Nhật Bản đang khẳng định sức mạnh quân sự để đối phó sự trỗi dậy của Trung cộng). Trong đó, bài viết đề cập việc Tokyo ra sức tăng cường hợp tác quốc pḥng với các nước. Năm 2012, Nhật Bản thông qua khoản ngân sách 2 triệu USD để huấn luyện cho binh sĩ Campuchia và Đông Timor. Đây là lần đầu tiên Tokyo viện trợ quân sự kể từ sau Thế chiến 2. Ngoài ra, tờ The Philippine Star hồi tháng 12.2012 dẫn lời Chỉ huy lực lượng tuần duyên Philippines Rodolfo Isorena tuyên bố Tokyo chắc chắn sẽ cung cấp 10 tàu tuần tra mới được trang bị súng máy 12,7 mm cho Manila từ năm 2014-2017.

Cũng trong tháng 11.2012, tại Hội thảo quốc tế về biển Đông lần thứ 4, Cựu Phó đô đốc Hideaki Kaneda, Giám đốc Viện Okazaki của Nhật Bản, đă tŕnh bày tham luận đề cập việc Tokyo tăng cường liên minh an ninh hàng hải. Theo đó, Nhật Bản đang nỗ lực thúc đẩy 2 hợp tác đa phương hẹp là Nhật – Mỹ – Úc và Nhật – Mỹ – Ấn Độ lần lượt đóng vai tṛ như trục bắc – nam và trục đông – tây để bảo đảm an ninh hàng hải.

Ông Kaneda cũng dẫn ra nhiều sự kiện quan trọng trong chiến lược, đẩy mạnh hợp tác của Nhật với Ấn Độ. Trong đó, thông cáo chung của Hội nghị thượng đỉnh Nhật – Ấn vào tháng 8.2007 khẳng định: “Ấn Độ mạnh là lợi ích của Nhật Bản, và Nhật Bản mạnh là nhờ lợi ích của Ấn Độ”.
Đến tháng 10.2008, Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh thăm Nhật Bản và hai bên kư kết bản Tuyên bố chung về hợp tác an ninh Nhật – Ấn.

Bản tuyên bố này xác định rơ hợp tác sẽ được khai triển bởi cơ quan quốc pḥng bằng nhiều hoạt động. Ví dụ như hội nghị thượng đỉnh quốc pḥng, đối thoại chính sách quốc pḥng, đối thoại quân đội, trao đổi tiếp vận và tập trận chung.

Sau đó, vào tháng 12.2011, Thủ tướng Nhật lúc bấy giờ là ông Yoshihiko Noda thăm Ấn Độ và hai bên nhất trí đẩy mạnh quan hệ đối tác chiến lược toàn cầu giữa Tokyo và New Delhi. Mới đây nhất, vào ngày 9.6.2012, hai nước lần đầu tiên tổ chức tập trận hải quân song phương mang tên JIMEX 12 tại vịnh Sagami, tỉnh Kanagawa, Nhật Bản.

Trước đó, Nhật Bản và Ấn Độ từng nhiều lần tập trận chung nhưng có sự góp mặt của các nước khác, đặc biệt là Mỹ. Ngoài ra, báo The Daily Pioneer hồi tháng 9.2012 đưa tin Tokyo vừa quyết định chào bán một số phương tiện tác chiến điện tử, máy móc công nghệ cao và tàu tuần tra cho New Delhi. Mặt khác, Nhật Bản c̣n đề nghị thành lập công ty liên doanh giữa hai bên về lĩnh vực quốc pḥng. Tương tự, Nhật Bản cũng liên tục đẩy mạnh hợp tác an ninh quốc pḥng với Úc.

Theo nhận định của giới chuyên viên, Nhật Bản sẽ không dừng lại ở những nỗ lực trên. Chính phủ của Shinzo Abe trong thời gian tới chắc chắn sẽ thực hiện nhiều hành động mới nhằm đáp ứng học thuyết Đại Đông Á mới.