Hiện t́nh Biển
Đông đ̣i hỏi một nỗ lực tổng hợp
để đối phó Trung
Hoa
Phỏng vấn Giáo sư Nguyễn Văn Canh
Nhă Trân - NTHF
28.10.2010
Thời
gian gần đây vấn đề chủ quyền Biển Đông trở nên sôi động và trở
thành một trong những đề tài được nêu ra trên diễn đàn chính trị
quốc tế. Nhă Trân, Trưởng ban Báo chí của Quỹ Nguyễn Thái Học,
có cuộc nói chuyện với Giáo sư Nguyễn Văn Canh, Tiến sĩ công
pháp quốc tế, cựu chuyên viên Viện Nghiên cứu Chiến tranh – Hoà
b́nh Đông Dương Hoover và cũng là Chủ tịch Ủy ban Bảo vệ sự Vẹn
toàn Lănh thổ.
Nói về hiện t́nh Biển Đông, Gs Canh cho biết:
Gs Nguyễn Văn
Canh:
Cái phạm vi Biển Đông mà chúng cho rằng thuộc chủ quyền của
chúng th́ tôi không có cách nào biết được tọa độ. Nếu chỉ so
sánh cái cửa bể của Vinh, giữa Hoàng Liễu với Cồn Cỏ của VN th́
khoảng cách đó là 120 hải lư. Theo Hiệp ước mà hai bên [kư] chia
đôi hồi năm 2000 th́ mỗi bên một nửa, tức 60 hải lư. Nếu theo
bản đồ "lưỡi ḅ", đo từ quận Tư Nghĩa ra đến vành đai mới do TC
vẽ th́ nó gần lại rất nhiều, như vậy sát vào bờ biển VN, khoảng
độ 40 đến 45 hải lư. Tức là cái bản đồ "lưỡi ḅ" mà TC vẽ th́
chiếm luôn cả thềm lục địa của VN, trái hẳn với cái thềm lục địa
của VN hồi năm 1982.
Đầu thập niên 90 tướng lănh của Trung Cộng tuyên bố rằng Biển
Đông là quyền lợi sinh tử của họ và họ phải bảo vệ v́ ở nơi đó
có hải sản cũng như có những tài nguyên thiên nhiên bên dưới. Họ
đă chuẩn bị quân sự để bảo vệ. Sang đến đầu thập niên 2000 người
ta khám phá ra cái căn cứ Tam Á vào năm 2004, một căn cứ đồ sộ,
trong đó có một hầm rất lớn chứa được 20 tàu ngầm nguyên tử loại
094. Loại tầu ngầm này có thể trang bị 12 hoả tiễn nguyên tử
liên lục địa, bắn xa được khoảng độ 7 ngàn cây số, có tờ báo nói
là bắn xa tới 10 ngàn cây số.
Chúng ta thấy có rất nhiều những
căn cứ quân sự được Trung Cộng xây ở Trường Sa xuống măi tận vĩ
tuyến thứ 9, chưa kể đảo Hoàng Sa đă được Trung Cộng biến thành
một căn cứ quân sự đồ sộ để chuẩn bị cho vấn đề phương Nam. Theo
đó chúng ta thấy rằng đó là điều mà Trung Cộng chuẩn bị để mà
bảo vệ cái mà chúng gọi là biển Nam Trung Hoa, biển của chúng.
Ngoài ra cũng cần lưu ư một điều,
là Trung Cộng vẽ lại cái bản đồ Thái B́nh Dương. Bản đồ đó có 2
phần. Phần thứ nhất là một chuỗi đảo từ Nhật Bản xuống Phi Luật
Tân. Và một vành đai khác, bắt đầu ở Nam Dương, qua đảo Guam,
rồi xuống tới tận Úc Châu. Đấy là cái mà Trung Cộng nói là để họ
bảo vệ, pḥng vệ viễn dương. Trong t́nh trạng như vậy Trung Cộng
đă nới rộng lănh hải của họ rất nhiều, và nói là để chúng bảo vệ
cái mà chúng gọi là quyền lợi của chúng ở Biển Đông cũng như là
ở cả Thái B́nh Dương.
Nhă Trân:
Động thái của một
loạt hội nghị mới đây giữa các nước Đông Nam Á như Diễn đàn An
ninh Khu vực ASEA, Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - ASEAN ở New York,
và Hội nghị Bộ trưởng Quốc pḥng ASEAN mở rộng cho thấy là ASEAN
cũng như Hoa Kỳ ngày càng quan tâm về các tranh chấp ở vùng Biển
Đông, lâu nay được biết với tên "biển Nam Trung Hoa". Gs có cho
đây là biểu hiện đồng thuận giữa Hoa Kỳ và các nước Đông Nam Á
nhằm đối phó với áp lực ngày càng gia tăng của Trung Hoa tại
vùng biển này?
Gs
Nguyễn Văn Canh:
Đúng. Trung Cộng đă chính thức đuổi Mỹ đi, để làm bá chủ khu vực
đó, loại Mỹ ra và khiến các quốc gia Hiệp hội Các nước Đông Nam
Á lâm vào thế nguy kịch. V́ thế, các nước đă có sự đồng thuận
với nhau, hợp tác với nhau để đối phó với vấn đề.
Vào tháng 3 năm nay, Thứ trưởng
Ngoại giao Hoa Kỳ James James Steinberg và một ông Giám đốc
thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia Đông Nam Á của Hoa Kỳ đến thăm
Bộ Ngoại giao Trung Cộng một cách chính thức. Trong buổi họp đó
Thứ trưởng Ngoại giao Trung Cộng Thôi Thiên Khải, với sự hiện
diện của Bộ trưởng Ngoại giao Trung Cộng Dương Khiết Tŕ, có
tuyên bố chính thức rằng bây giờ chúng tôi coi Biển Đông, tức là
Biển Nam Hải mà Trung Cộng gọi là biển của chúng, là biển của
Trung Cộng, và chúng tôi coi cái quyền lợi này là quyền lợi cốt
lơi, cũng như cái quyền lợi ở Đài Loan, ở Tân Cương.
Như vậy Trung Cộng đă chính thức
bảo cho Mỹ biết rằng Biển Đông là nhà của tôi, là biển của tôi,
là lănh hải của tôi. Từ nay trở đi anh đừng có can dự vào. Tàu
thủy của anh đi ngang đó nếu không xin phép th́ tôi sẽ đánh
ch́m. Và những dàn khoan dầu, của Mỹ hay của người nào đó đều sẽ
phải dọn đi.
Những hành vi này của Trung Cộng
đă xảy ra liên tiếp nhiều lần, đe dọa và gây khó khăn cho các
công ty khoan dầu, và xác định chủ quyền của Trung Cộng trên
Biển Đông.
Hiện nay, khi mà Trung Cộng đă
chính thức xác nhận chủ quyền của họ trên Biển Đông như vậy rồi,
th́ Mỹ làm ǵ đây? Hoặc là rút lui "vâng, thưa các ông Trung
Cộng, ông bảo như vậy th́ chúng tôi sẽ đi, chúng tôi sẽ cút đi".
Hoặc là Mỹ phải phản ứng. Th́ dĩ nhiên ai cũng hiểu rằng Mỹ sẽ
phản ứng.
Nhă
Trân:
Trong bản Tuyên
Cáo Chung "Joint Statement" được đưa ra sau cuộc gặp hồi tháng
Chín bên lề cuộc họp khoáng đại Liên Hiệp Quốc ở New York, ASEAN
và Hoa Kỳ đă cùng xác nhận tầm hệ trọng của sự cộng tác và phát
triển trong khu vực Đông Nam Á. Họ nêu chủ trương tôn trọng
nguyên tắc thương thảo và ḥa b́nh đối với các tranh chấp chủ
quyền.
Theo Gs th́ Tuyên
Cáo Chung này sẽ có tác động ra sao đối với chiến lược ngoại
giao của ASEAN và Hoa Kỳ ở vùng Biển Đông?
Gs Nguyễn Văn
Canh:
Sự cộng tác đó hết sức là quan trọng, v́ họ dựa vào cái ground
của Trung Cộng là Trung Cộng bây giờ xem Biển Đông, tức Biển Nam
Hải, là quyền lợi cốt lơi của chúng. Những vấn đề mà các nước
đang đối diện là ǵ? Thứ nhất là, Biển Đông là một nơi mà quốc
tế cần được tự do lưu thông ở trên biển cũng như ở trên không,
như Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton đă tuyên bố. Khi mà Mỹ
tuyên bố như vậy th́ đó là điều quan trọng. Các nước được trông
đợi là giải quyết vấn đề bằng cách thương thuyết với nhau. Mỹ đă
nêu vấn đề đó trong hội nghị Bộ trưởng Quốc pḥng hồi tháng Bảy
vừa qua, là, ở Biển Đông có hai phần tranh chấp.
Thứ nhất, Trung Cộng không thể giành cái quyền xem Biển Đông là
quyền lợi cốt lơi của chúng. Thứ hai là tranh chấp về đảo. Nếu
tranh chấp về đảo th́ Mỹ không bênh bên nào cả. Các ông cứ họp
bàn với nhau, giải quyết với nhau, nhưng giải quyết trên căn bản
ḥa b́nh, thương thuyết với nhau, theo tinh thần mà các ông đă
kư trong Tuyên Bố năm 2002, tuyên bố về những thương thảo ḥa
b́nh chứ không sử dụng vũ lực. Đấy mới là cái căn bản để mà giải
quyết vấn đề này. Vào năm 2002 Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á
đă kư với Trung Cộng là giải quyết ḥa b́nh chứ không sử dụng vũ
lực. Th́ Mỹ đă nhấn mạnh điều đó. Đây là điều mà các quốc gia
Đông Nam Á mong muốn. Đấy là cái nguyên tắc nêu ra. hội nghị mới
đây ở Nữu Ước.
Nhă Trân:
Hồi năm 2002,
ASEAN và Trung Hoa đă đồng ư, dựa trên Tuyên bố Ứng xử của các
bên ở vùng biển Đông, là sẽ cùng nhau giải quyết những mâu thuẫn
liên quan. Thế nhưng, từ khi ấy đến nay Trung Hoa không ngừng
phản đối chủ trương quốc tế hóa vấn đề Biển Đông. Các nước Đông
Nam Á bị khuyến cáo phải đàm phán song phương với Bắc Kinh về
vấn đề chủ quyền biển đảo trong khu vực. Với tham vọng làm chủ ở
Biển Đông, liệu Trung Hoa sẽ sử dụng mọi khả năng để phá tan chủ
trương đoàn kết của ASEAN và Hoa Kỳ cùng các đối tác?
Gs Nguyễn Văn
Canh:
Đó là âm mưu của Trung Cộng. Nói về việc đàm phán song phương
này, hồi đầu thập niên 90, Nam Dương đă kêu gọi sự thương thảo
giữa hai bên. Một bên là Hiệp hội Quốc gia Đông Nam Á, lúc đó
mới có 6 nước thôi, [đàm phán] với Trung Cộng. Trung Cộng đă
không đồng ư, và kéo dài măi tới năm 2002, bị áp lực mạnh quá
mới đồng ư kư, nhưng với căn bản là sẽ thương thảo song phương
với từng quốc gia chứ không cùng cả nhóm của tất cả các nước. Đó
là một âm mưu. Trung Cộng muốn xé lẻ từng nước một để hối lộ
cũng như dùng những biện pháp gây áp lực, đe dọa các nước kia.
Thành ra vấn đề đặt ra là, nếu tất cả các quốc gia gặp nhau để
bàn với Trung Cộng về những vấn đề tranh chấp ở Biển Đông, tức
quốc tế hóa vấn đề này, th́ Trung Cộng không đồng ư, thế nhưng
v́ áp lực bên ngoài th́ Trung Cộng phải theo bản Tuyên Cáo năm
2002 trong t́nh trạng bất đắc dĩ. Bất đắc dĩ, nhưng vẫn dùng
ngoại lệ là thương thảo song phương.
Nhă Trân:
Trong khuôn khổ
Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS), hồi năm 2007 Việt
Nam đă đệ tŕnh Liên Hiệp Quốc một đề xuất về chủ quyền đối với
khu vực ở phía Đông Bắc Biển Đông, và cùng Malaysia đệ tŕnh một
đề xuất khác để đ̣i chủ quyền trên khu vực thềm lục địa mở rộng.
Hai bản đệ tŕnh này đều bị Bắc Kinh phản bác, với khẳng định
rằng Trung Hoa có "chủ quyền không thể tranh căi" đối với Biển
Đông và các vùng biển lân cận, mà quốc tế được biết qua tên
"Biển Nam Trung Hoa".
Xin được nghe
nhận xét của Gs về lập luận "chủ quyền không thể tranh căi" vừa
nói của Trung Hoa, dựa trên lịch sử của vùng biển này?
Gs Nguyễn Văn
Canh:
Đó chỉ là lời tuyên bố của kẻ bá quyền mà thôi, v́ không có một
bằng cớ lịch sử hoặc pháp lư nào cho thấy Trung Cộng là chủ Biển
Đông. Về điều này th́ sau khi Việt Cộng nộp lên Liên Hiệp Quốc
một hồ sơ về nới rộng thềm lục địa phía Bắc, và cùng Mă Lai nộp
một hồ sơ về phần phía Nam vào năm 2009 – nới rộng thềm lục địa,
theo Luật Biển Liên Hiệp Quốc hồi năm 1982 th́ mỗi quốc gia chỉ
có 200 hải lư, rồi bây giờ được nới rộng thêm 150 hải lư để khai
thác ḷng biển.
Chỉ riêng cái việc 200 hải lư không thôi, th́ Trung Cộng làm sao
mà tính được 200 hải lư quần đảo ở măi Trường Sa đến vĩ tuyến
thứ 9, nơi đó Trung Cộng đă xây ít nhất là 9 căn cứ quân sự?
Thành ra họ chỉ tuyên bố càn mà thôi.
Cái hồ sơ thềm lục địa đó là hồ sơ
mới nộp, nói về mở rộng thềm lục địa ngoài [phạm vi] 200 hải lư
đó, là thêm 150 hải lư nữa, để cho quốc gia có quyền khai thác
cái ḷng biển đó, th́ Trung Cộng làm sao chứng minh được? Ngay
cả phần Hoàng Sa, nếu tính từ ở đảo Hải Nam đi ra tới Hoàng Sa,
th́ vào khoảng 180 hải lư.
Nếu chỉ tính về mặt kinh tế không thôi, chỉ tính vào cái chiều
dài không thôi, th́ khác nhau. Nhưng đây lại là một vấn đề khác
nữa, là vấn đề chủ quyền của VN về phương diện pháp lư, mà lịch
sử đă phát hiện từ lâu về vấn đề này.
Theo tôi nghĩ, theo tôi đoan quyết
th́ Trung Cộng chỉ tuyên bố là chúng có chủ quyền trên toàn thể
Biển Đông là vào hồi tháng Sáu vừa rồi, và Nam Dương đă tuyên bố
rằng bản tuyên bố của Trung Cộng là vô giá trị.
Nhă Trân:
Thời gian gần đây
Bắc Kinh có tŕnh bày một số dữ kiện lịch sử mà nhiều dư luận
cho là bịa đặt, như Trung Hoa nói rằng họ đă từng khám phá ra
quần đảo này, từng làm chủ đảo kia. Gs nhận định thế nào về các
dữ kiện này?
Gs Nguyễn Văn
Canh:
Tôi có nghe, có đọc rất nhiều nguồn viện dẫn những tài liệu nói
là từ đời nhà Tần hay nhà ǵ đó, từ thế kỷ thứ 2 hay thứ 3 ǵ đó.
Đấy chỉ toàn là những tài liệu mà quốc tế công pháp không bao
giờ chấp nhận. Tôi lấy ví dụ, vào năm 1994, Trung Cộng cử 2 học
giả của họ sang Đài Loan để họp với 100 học giả Đài Loan, kêu
gọi tất cả mọi người trên thế giới rằng nếu ai có bằng cớ ǵ là
Trung Cộng từng làm chủ các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, th́
khi đó không có ai tŕnh được bằng cớ nào cả.
Đến sau này Trung Cộng họ mới thỉnh thoảng nói là tờ báo này tờ
báo kia cho hay rằng học giả này học giả kia kiếm được mảnh sành
hay mảnh bát đĩa ǵ đó trên đảo này đảo nọ, chứng minh chủ quyền
của họ trên Hoàng Sa và Trường Sa. Tất cả những bằng cớ đó th́
quốc tế không ai chấp nhận.
Nhă
Trân:
Tuy sự phản đối
của Băc Kinh không được Liên Hiệp Quốc thừa nhận, Trung Hoa vẫn
tiếp tục áp đặt việc kiểm soát lănh hải của một số nước trong
khu vực trong đó có Việt Nam, truy đuổi sát hại bắt bớ giam giữ
cướp bóc ngư dân Việt và nước khác.
Theo Gs th́ việc
chỉnh lại tên vùng biển này cho chính xác với vị trí địa lư, cụ
thể là sửa tên "Biển Nam Trung Hoa" thành "Biển Đông Nam Á", có
khả năng là một trong những yếu tố giúp ngăn chặn ít nhiều tham
vọng bá quyền Biển Đông và âm mưu thôn tính khu vực của Trung
Hoa?
Gs Nguyễn Văn
Canh:
Theo tôi th́ việc đổi tên biển này, nếu được thành công, th́
giúp cho các yếu tố liên quan đến chính trị hay tâm lư. Cái tham
vọng bành trướng của chúng là cái tham vọng lớn quá đi. V́ thế,
các quốc gia Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á ngày nay, thấy là
Mỹ chính thức trở lại và chúng ta thấy là trở lại một cách dồn
dập và phô trương cả sức mạnh để chứng tỏ, th́ Trung Cộng đă bớt
hung hăng ngay từ lúc đầu, kể cả khi họp hội nghị an ninh khu
vực ở Hà Nội mà Dương Khiết Tŕ đă hung hăng như thế nào, th́
nay Trung Công đă có những hành vi rất là nhẹ nhàng.
Ở đây là vấn đề sử dụng sức mạnh
để bảo vệ Biển Đông, là nguyên tắc mà Hoa Kỳ nêu ra, là tự do
lưu thông trên biển, cũng như là tự do lưu thông trên không, và
các quốc gia phải họp với nhau để đối đầu với Trung Cộng để giải
quyết một cách hoà b́nh.
Nhă
Trân:
Chúng ta có hy
vọng là quốc tế áp dụng được một số phương thức khác nhau để
giải quyết vấn đề, ngăn chặn được tham vọng của Bắc Kinh, và đem
lại b́nh ổn cho khu vực Đông Nam Á?
Gs Nguyễn Văn
Canh:
Đó là điều ai cũng mong ước. Tất cả mọi công tác đều đóng góp
hữu ích, dựa vào nhau để tạo một sức mạnh lớn. Có như vậy th́
mới bảo vệ được cái quyền lợi của các quốc gia, nhất là của Việt
Nam chúng ta.
Nhă Trân:
Cám ơn Gs đă cho
biết quan điểm của ông về vấn đề Biển Đông.
|