G�p phần �giải m� một thế hệ dấn th�n

 - ...B�n cạnh chủ trương đối xử cứng rắn với giới d�n chủ ti�n phong l� sự nới rộng c� kiểm so�t với giới tr� thức cận thần, c� c�i mới vừa s�ng tạo ra, c� c�i vốn cũ đang được d�ng lại. Trong bối cảnh ph�n h�a đ�, sự kh�c nhau tiềm ẩn trong qu� khứ của giới �pro-Đảng� nay cần phải t�ch bạch... Việc �giải m� cũng li�n quan đến cả những người CS hiện nay đang được dư luận ca ngợi, t�n thưởng (kể cả dư luận kh� t�nh ở hải ngoại), như nghệ sĩ Kim Chi khước từ sự c� mặt trong nh� ở của m�nh chữ k� của một kẻ cao cấp �hại nước hại d�n� � v� chị tự h�o m�nh l� một người �Cộng sản ch�n ch�nh�! Những đảng vi�n trong 72 vị khởi xướng đợt g�p � Hiến ph�p hiện nay cũng vậy, chắc phần đ�ng cũng l� những người muốn h�nh xử như những người �Cộng sản ch�n ch�nh� để ph�n biệt m�nh với loại �CS tho�i h�a�. Vậy c� thể tồn tại kh�i niệm �người CS ch�n ch�nh� hay kh�ng, cũng l� điều cần x�c định cho r�...

*

I- Đặt vấn đề

S�ng 19-2-2013 đọc b�o mạng thấy trang Anhbasam c� điểm hai b�i tương phản �Ti�u Dao Bảo Cự: Từ Ng� Kha, soi rọi v� giải m� một thế hệ dấn th�n (Diễn Đ�n). Blogger Caubay Thiem c� b�i phản biện lại b�i n�y b�n Facebook.�

Mặc d� t�i mới ở bệnh viện về, t�nh trạng mắt được b�c sĩ y�u cầu hết sức hạn chế đọc v� viết, t�i vẫn phải �đ�nh liều� viết đ�i điều ngắn gọn về chuyện �xung đột� �m ỉ từ l�u n�y (nếu c� thể gọi như thế), giữa những người đ�ng k�nh, v� mấy lẽ sau đ�y:

- Thế hệ dấn th�n theo con đường Cộng sản như nh� văn TDBC bao h�m nhiều người (ở miền Bắc c�n nhiều hơn miền Nam), trong đ� số đ� thức tỉnh ở những mức độ kh�c nhau, đang cố gắng l�m những điều nhằm sửa lại hay chống lại thực tại sai lầm của ĐCS cũng ng�y c�ng nhiều th�m, nhưng việc tự đ�nh gi� giai đoạn qu� khứ của m�nh xem chừng chưa c� g� nhất tr�, ổn thỏa, thanh tho�t, như c� những t�m trạng uẩn kh�c b�n trong n�n phải đặt vấn đề �giải m�.

- Việc �giải m� cũng li�n quan đến cả những người CS hiện nay đang được dư luận ca ngợi, t�n thưởng (kể cả dư luận kh� t�nh ở hải ngoại), như nghệ sĩ Kim Chi khước từ sự c� mặt trong nh� ở của m�nh chữ k� của một kẻ cao cấp �hại nước hại d�n� - v� chị tự h�o m�nh l� một người �Cộng sản ch�n ch�nh�! Những đảng vi�n trong 72 vị khởi xướng đợt g�p � Hiến ph�p hiện nay cũng vậy, chắc phần đ�ng cũng l� những người muốn h�nh xử như những người �Cộng sản ch�n ch�nh� để ph�n biệt m�nh với loại �CS tho�i h�a�. Vậy c� thể tồn tại kh�i niệm �người CS ch�n ch�nh� hay kh�ng, cũng l� điều cần x�c định cho r�.

- Trong h�ng ngũ những bạn b� th�n hữu đang nỗ lực g�p phần m�nh v�o c�ng cuộc d�n chủ h�a x� hội hiện nay cũng c� hai �phe� với hai c�ch nh�n ngược nhau trong việc đ�nh gi� qu� khứ tham gia Cộng sản.

T�m lại, t�nh h�nh kh�c nhau trong việc nh�n nhận giai đoạn qu� khứ tham gia hoặc ủng hộ CS l� điều tốt hay kh�ng tốt, l� c�ng hay tội, n�n nhớ đến để t�n vinh hay nhắc đến chỉ th�m �n hận... l� một thực tế rộng lớn, tuy kh�ng phải m�u thuẫn đến mức nặng nề nhưng vẫn �m ỉ như một ch�t gợn, một c�i gai, hay một c�i nhọt trong đội ngũ những người từng c� nợ với qu� khứ v� đang phải băn khoăn về tr�ch nhiệm với hiện tại v� tương lai đất nước (c�n những kẻ v� tr�ch nhiệm, thờ ơ hay cố b�m sự hủ bại th� kh�ng đ�ng b�n đến ở đ�y).

Khoảng một hai năm gần đ�y, khả năng l�nh đạo của đảng cầm quyền ng�y c�ng s�t k�m, bất lực, những m�u thuẫn đối nội v� đối ngoại th�c đẩy phải c� những thay đổi, k�o theo đ� l� sự ph�n h�a phức tạp trong x� hội về nh�n sự, tổ chức, phong tr�o, phe nh�m... B�n cạnh chủ trương đối xử cứng dắn với giới d�n chủ ti�n phong l� sự nới rộng c� kiểm so�t với giới tr� thức cận thần, c� c�i mới vừa s�ng tạo ra, c� c�i vốn cũ đang được d�ng lại. Trong bối cảnh ph�n h�a đ�, sự kh�c nhau tiềm ẩn trong qu� khứ của giới �pro-Đảng� nay cần phải t�ch bạch. Việc điểm tin hai b�i ngược chiều n�i tr�n của �nhật b�o Basam�, m� tr�nh kh�ng b�nh luận, c� lẽ cũng l� một biểu hiện nhạy cảm v� tế nhị. Những người nhạy cảm thấy đ� đến l�c n�n c� sự trao đổi thẳng thắn với tư c�ch giữa những người được giả thiết l� �chung một chiến h�o�. Vướng một c�i gai, anh chiến sĩ vẫn c� thể chiến đấu, nhưng �giải quyết� được c�i gai tất nhi�n sức chiến đấu sẽ tốt hơn nhiều.

Suốt trong qu� khứ t�i kh�ng d�nh d�ng trực tiếp g� đến ch�nh trị, nhưng bạn b� thuộc cả hai �phe� cũng c� nhiều th�n hữu. Trong điều kiện sức khỏe kh�ng thuận lợi, t�i kh�ng d�m hy vọng c� thể đề cập vấn đề một c�ch thấu đ�o, chỉ xin đưa ra một v�i � chung, tản mạn, để g�p phần gọi l� �giải m� một thực tiễn kh� nhiều tế nhị.

II. Mấy điều cơ bản gợi � c� thể d�ng trong l� giải

1/ Phải chăng sự hiểu biết l�c ấy chưa đủ tầm để s�ng lọc?

Hiện tượng một chủ nghĩa ảo tưởng, phi l� v� phản tiến h�a như chủ nghĩa CS lại rộ l�n một thời rộng lớn, thu h�t đ�m đ�ng, trong đ� c� cả những tr� thức lớn, nghịch l� qu� lớn ấy khiến thi�n hạ phải chi�m nghiệm m� đ�c kết th�nh một quy luật, quy luật li�n kết v� ho�n vị loại trừ lẫn nhau trong 3 th�nh tố, tạm gọi l� luật �loại trừ một trong ba� hay luật �Hai khử một�.

Ba th�nh tố ấy l� T�m hồn Lương thiện, Tr� tuệ Th�ng th�i v� Lập trường Cộng sản, li�n kết v� loại trừ nhau như sau:

- Đ� Th�ng th�i v� Cộng sản th� kh�ng Lương thiện (phải mưu mẹo, gian h�ng).

- Đ� Lương thiện v� Cộng sản th� kh�ng Th�ng th�i (phải nhẹ dạ, n�ng cạn).

- Đ� Lương thiện v� đủ Th�ng th�i th� kh�ng theo Cộng sản. [1]

Những ai tự nhận m�nh lu�n lương thiện trong s�ng v� đ� theo CS th� ứng với trường hợp thứ hai, tức l� tr� tuệ n�ng cạn, kh�ng đủ tầm để s�ng lọc trước một vấn đề ở tầm thời đại. Trước mắt mới nh�n bề ngo�i tưởng l� tốt th� theo th�i.

Xem ra nhiều đảng vi�n lương thiện kh�ng chịu nhận l� l�c ấy m�nh ngu, cứ khẳng định khi ấy chỉ c� theo đảng l� th�ng minh nhất. C� vị c�n khăng khăng rằng: Nếu b�y giờ lịch sử lặp lại th� �ng ta cũng lại chọn đ�ng con đường cũ chứ kh�ng thể kh�c (gh� thiệt!). Sở dĩ c� sự tự �i như vậy do chưa hiểu sự �ngu đần� c� thể l� tầm của cả một d�n tộc trong một thời kỳ chứ chẳng ri�ng ai, người viết những d�ng n�y cũng đ�u tho�t khỏi m� cung ấy? Ph� ph�n bạn cũng l� ph� ph�n m�nh. Chỉ cần so s�nh với một d�n tộc văn minh v� kh�n ngoan hơn sẽ thấy ngay sự k�m cỏi, d�n tr� lạc hậu của cả d�n tộc m�nh th� sẽ tr�nh được t�m l� tự �i c� nh�n.

Hiện tượng c� mấy nh� b�c học nổi tiếng vẫn say m� CS cũng chẳng biện bạch được g� hơn v� c� thể vị b�c học ấy giầu l� tưởng, l� thuyết, hiểu biết chuy�n m�n nhưng rất ng�y thơ, ảo tưởng, cũng dốt về ch�nh trị-x� hội. Chấp l�m g� những vị tr� thức nọ tr� thức kia m� qu�ng th�n Cộng, khi ��ng tr�m CS� của nước m�nh l� chủ tịch Hồ Ch� Minh khi quyết định theo con đường Cộng sản cũng chưa hiểu Cộng sản l� g� kia m�?

C� �nh�ch ch�n� của Nguyễn �i Quốc từ Đảng X� hội Ph�p sang Quốc tế III của Lenin �chỉ v� Đệ Tam Quốc tế rất ch� � đến vấn đề giải ph�ng thuộc địa�, �C�n như Đảng l� g�, c�ng đo�n l� g�, chủ nghĩa X� hội v� chủ nghĩa Cộng sản l� g�, th� t�i (tức Nguyễn �i Quốc) chưa hiểu�. Thậm ch� Sơ thảo luận cương về c�c d�n tộc v� thuộc địa của Lenin đăng tr�n b�o L�humanit� ng�y 16-6-1920 th� �ngay cả chữ nghĩa trong văn bản� ấy Nguyễn �i Quốc �cũng chỉ hiểu lo�ng tho�ng th�i� [2]

Nh� b�o B�i T�n th� n�i kỹ hơn: �Do văn h�a thấp, mới học hết bậc tiểu học, lại c�n qu� trẻ n�n khi đọc b�i của Lenin về giải ph�ng d�n tộc, �ng đ� nhẹ dạ theo ngay M�c, Lenin, rồi Stalin, rồi Mao cho đến suốt đời, cả sau khi chết... Đến khi chết �ng vẫn h�i l�ng nghĩ m�nh l� một l�nh tụ y�u nước v� cứu nước. Theo t�i một nh� l�nh đạo d�n tộc m� y�u nước kiểu như vậy th� bằng mười l�m hại đất nước, d�n tộc, th� �ng kh�ng y�u nước th� c� khi lại l� may cho nh�n d�n. Hiện ta thua xa Th�i Lan, Inđonesia, Singapore, Malaysia... l� v� vậy� (b�i của B�i T�n cũng được giới thiệu tr�n trang Basam ng�y 19-2-2013). Vẫn l� Tr� tuệ chưa đủ cho một cuộc s�ng lọc ở tầm thế kỷ.

Nhưng cũng kh�ng chấp �ng HCM l�m g�, khi ch�nh �ng M�c �ng L� cũng �kh�i qu�t vội, kh�i qu�t nhầm� �t nhất l� 9 điều căn bản [3] tức l� cũng hụt hẫng về Tr� tuệ khi cả gan nghĩ ra một chủ nghĩa mới toanh h�ng cứu rỗi nh�n loại nhưng vượt qu� tầm Tr� tuệ của m�nh (chủ nghĩa X� hội khoa học �t nhất cũng c� một khuyết điểm cơ bản l� phi khoa học!), th� một đảng vi�n CS nhỏ b� c� tự nhận l� �Tr� tuệ kh�ng đủ để s�ng lọc� cũng chẳng c� g� đ�ng phải băn khoăn!

Vậy th� th�i, ta cứ y�n tr� nhận l� trước đ�y ta theo CS v� chưa đủ th�ng th�i để s�ng lọc l� ổn.

Nhưng m�u thuẫn vẫn chưa hết. C�c bạn lại bảo: t�i theo CS kh�ng phải l� y�u CS g� hết, chỉ v� y�u nước, y�u h�a b�nh-thống nhất, gh�t Mỹ x�m lược. Nếu bạn chỉ mượn CS l�m phương tiện như thế th� khi mục đ�ch đ� xong, Mỹ đ� r�t, đ� c� �h�a b�nh-thống nhất� th� bạn c�n �m c�i �phương tiện� ấy l�m g�, bạn phải chủ động rời bỏ n� ngay mới phải, như qua s�ng rồi th� bỏ con thuyền ở lại chứ?

Nếu bạn lại bảo: t�i chưa hiểu g� về chủ nghĩa CS n�n h�y cứ theo xem sao? Vậy đến h�m nay bạn đ� hiểu chưa? Với tư c�ch một đảng vi�n bạn c� t�m hiểu mọi th�ng tin tr�n mạng v� tr�n thực tế kh�ng, c� biết nghị quyết 1481 của nghị viện ch�u �u, biết nh�n loại đ� vứt một Chủ nghĩa ảo tưởng v�o sọt r�c lịch sử? Nếu c� đủ th�ng tin th� chắc bạn kh�ng c�n đủ dũng kh� để tự h�o l� một đảng vi�n CS, v� t�i tin bạn l� người c� tr� �c b�nh thường v� c�n d�y �thần kinh xấu hổ�. Theo l�-gich của m�n �li�m-sỉ-học� (liemsiology!) th� bạn phải h�nh xử như Trần Độ, như Phạm Đ�nh Trọng, như Nguyễn Ch� Đức... mới phải.

Nhưng chưa, bạn chưa đến ch�n tường, v� bạn c�n một c�u trả lời khả dĩ hữu l�: T�i phải ở lại trong đảng để �chiến đấu�, với tư c�ch �người CS ch�n ch�nh� chống b� lũ �CS tho�i h�a�. V�ng, vậy xin chuyển tiếp sang phần sau.

2/ C� hay kh�ng kh�i niệm gọi l� �người Cộng sản ch�n ch�nh�?

Những người tự h�o l� �CS ch�n ch�nh� v� nghĩ rằng c�i đảng m� m�nh gia nhập l� một đảng ch�n ch�nh, nay �một số kh�ng nhỏ� (tất nhi�n nằm trong l�nh đạo tối cao) đ� THO�I H�A v� PHẢN BỘI, n�n m�nh phải đấu tranh chống lại sự tha h�a để phục hồi một ĐCS ch�n ch�nh, nghĩa l� m�nh đấu tranh (chống những c�n bộ l�nh đạo xấu) với tư thế của người �đ�i nợ�, đ�i c�i m�n nợ m� đảng đ� hứa (trong lời tuy�n bố) trước nh�n d�n nhưng b�y giờ họ �quỵt nợ, vỗ nợ�!

Phải c�ng nhận , nếu như vậy th� trong 3 yếu tố Lương t�m, Tr� tuệ v� Cộng sản bạn đ�p ứng đầy đủ hai yếu tố Lương t�m v� Cộng sản nhưng qu� yếu về Tr� tuệ (theo đ�ng quy luật Hai khử một đ� n�i ở đoạn tr�n), n�n trở th�nh duy cảm, thiếu duy l�. Sự THO�I H�A v� PHẢN BỘI đ� nằm sẵn trong mớ t�n điều của chủ nghĩa, đ� được �chương tr�nh h�a� ngay từ khi khởi lập. Những biểu hiện tho�i h�a v� phản bội m� bạn nh�n thấy b�y giờ thực ra đ� được tiền định từ đầu (trước khi bạn gia nhập đảng rất l�u): kh�ng một ĐCS cầm quyền n�o c� thể tho�t khỏi t�nh trạng tho�i h�a v� phản bội!

Về l� thuyết ch�nh M�c đ� tự chống lại m�nh, khi triết học M�c th� duy vật, chống duy t�m-duy � ch� nhưng ch�nh trị M�c th� rất duy t�m, chủ quan, duy � ch�. Một l� thuyết ảo tưởng phi khoa học th� sẽ bị thực tế chống lại n�n dần dần phải l�m ngược lại hết, CS phải tự l�m ngược lại những t�n điều của m�nh mới mong tồn tại. Cuối c�ng, ng�y nay mỗi đảng vi�n đều phải chọn cho m�nh một sự gi� từ, một sự �phản bội�: hoặc l� trung th�nh với chủ nghĩa th� phản bội nh�n d�n, muốn trung th�nh với nước với d�n th� phải phản lại chủ nghĩa![4]

Khi bạn trung th�nh với nước với d�n, với nh�n t�m, với ch�n l� phổ qu�t th� bạn l� �con người ch�n ch�nh�, rất ch�n ch�nh, t�i y�u qu� bạn, nhưng bạn kh�ng c�n l� �người CS ch�n ch�nh� nữa đ�u, �u cũng l� lối tự h�o do cảm t�nh, xin đừng nhầm lẫn!.

Bạn lại bảo: T�i trung th�nh với chủ nghĩa CS l� trung th�nh với l� tưởng cao đẹp của n�. Bạn lại nhầm rồi. Nh�n tố chủ yếu l�m n�n một chủ nghĩa, ph�n biệt chủ nghĩa n�y với chủ nghĩa kh�c kh�ng phải ở mục đ�ch m� n� tuy�n bố, m� ở con đường m� n� vạch ra, v� mục đ�ch sau c�ng th� bao giờ chẳng tốt đẹp, căn bản đều phải hướng đến tự do-hạnh ph�c cho con người. Nhưng khi con đường sai hoặc ảo tưởng th� kh�ng đến đ�ch mong muốn hoặc chỉ đem đến kết quả ngược lại như trường hợp chủ nghĩa M�c-L�nin [5].

Ngo�i ra, c� c�ch đi đến đ�p �n đơn giản hơn nhiều:

Khi một chủ nghĩa ảo tưởng chỉ đem lại kết quả ngược với mong muốn th� chủ nghĩa ấy kh�ng thể coi l� CH�N CH�NH được. Chủ nghĩa đ� kh�ng CH�N CH�NH th� l�m sao t�n đồ của n� lại CH�N CH�NH được? Bạn chỉ c� thể l� một CON NGƯỜI CH�N CH�NH v� thực ra bạn đ� l�m ngược t�n điều của Chủ nghĩa rồi, chắc bạn l� người nặng về duy cảm n�n kh�ng nỡ hay kh�ng d�m để cho bộ �c Duy l� được đứng trước gương m� ph�n x�t đ� th�i! Xin n�i với nhau một lời th�ng cảm thực l�ng như vậy.

III- Lấy đ�ch D�n chủ-Độc lập-Ph� cường l�m sợi d�y li�n kết

Chỉ cần nh�n c�c nước quanh ta với một xuất ph�t �same-same� như nhau đủ thấy trong cuộc chạy đua thế kỷ, Việt Nam ch�ng ta l� kẻ thua cuộc, l� đo�n kh�ch nhỡ t�u.

Chỉ nh�n kinh tế-kỹ thuật đ� thấy thua c�c nước bạn trong khu vực v�i chục năm nhưng sự thua k�m về độc lập-tự do, về văn h�a-nh�n phẩm c�n đ�ng lo hơn nhiều.

Nay muốn đo�n kết để thực hiện d�n chủ ắt phải chấp nhận đa dạng đ� đ�nh, nhưng ở một nước vừa trải qua mấy cuộc ph�n ly kinh khủng, lại đang bị ngự trị bởi một � thức hệ đo�n kết giả để ph�n ly thật th� l�ng người ly t�n l� một trở ngại khổng lồ, nếu kh�ng biết chấp nhận sự kh�c biệt th� lấy đ�u sức mạnh cho một sứ mệnh cũng khổng lồ tương xứng? (sứ mệnh lập lại một x� hội đ� bị ph� n�t từ gốc, quay lại một con đường đ� đi ngược tr�n nửa thế kỷ, chống lại một anh h�ng x�m khổng lồ chỉ muốn k�m giữ Việt Nam y�n vị như một con cừu � thức hệ vừa ngoan vừa chậm vừa ngu để hắn c� thể ngoạm dần hết cơ thể con mổi trong c�i �o cho�ng hữu nghị đểu).

- Muốn c� khối đo�n kết to�n d�n tộc, trước hết h�y t�m khả năng đo�n kết giữa c�c khối người t�ch cực m� họ đang rất kh�c nhau như tr�n đ� n�i. H�y qu� sự kh�c nhau ấy v� đ� chẳng những l� thực tiễn buộc phải chấp nhận, l� tất yếu trong tinh thần d�n chủ, m� c�n l� thuận lợi để diễn tiến x� hội đi l�n một c�ch h�a b�nh. Nếu kh�ng c� những �tr� thức cận thần�, c�n rất kh�c những người c� tư duy triệt để (biết phải thay đổi c�i cũ tận gốc), đồng thời lại c� những người trung gian giữa hai th�i cực ấy th� sao c� thể nối với nhau th�nh những nhịp cầu chuyển h�a dần dần? Nối tiếp với nhau được nếu tất cả đều hướng về ph�a trước, dẫu kẻ trước người sau nhưng phải chống những kẻ ngược chiều hoặc mưu toan cơ hội trụ lại nửa chừng để chia hoa lợi!

Một v� dụ: trong những người đ� c� thời hăng h�i theo đảng l�m một cuộc gọi l� �chống Mỹ cứu nước� c� người kh�ng muốn nhắc lại �th�nh t�ch đ�ng buồn� cũ (như anh em Huỳnh Nhật Hải-Huỳnh Nhật Tấn) trong khi rất nhiều người vẫn muốn nhắc lại những kỷ niệm một thời tranh đấu �h�o h�ng�. Kh�ng sao, miễn l� khi nhắc lại chuyện cũ phải nh�n dưới lăng k�nh mới, vượt tr�n c�i cũ với �c ph� ph�n để phục vụ cho c�i mới. Chẳng hạn phải hiểu v� sao trong chế độ cũ (m� ta quyết đ�nh đổ) ta c� thể ngang nhi�n tranh đấu, tuy�n bố h�ng dũng, thậm ch� l�ng mạn bay bổng, thỏa ch� tang bồng chống lại giới cầm quyền, c�n trong chế độ mới (m� ta mơ ước) ta chỉ d�m l�m bằng 1 phần trăm thời xưa th�i m� đ� phải rụt r�? Chẳng hạn ng�y trước dưới c�i nh�n bồng bột ta chỉ thấy c�i gọi l� �Mỹ Ngụy� l� thấp h�n, t�n �c, đ�ng khinh gh�t, nay dưới c�i nh�n d�n chủ v� to�n cầu ta lại mong sao b�y giờ được bằng c�i m� ta đ� quyết diệt [6], mong trở lại cơ hội cũ m� ta đ�nh mất, để rồi từ đ� tiếp tục đi l�n th� dễ d�ng hơn.

Chẳng hạn ta nhận ra sự �h�o h�ng� cũ thật l� �bi tr�ng� (như nh� văn TDBC nhận thấy), nhưng �bi� kh�ng ở chỗ bị kẻ th� t�n s�t, thất bại đau đớn như c�i bi h�ng của phong tr�o Nguyễn Th�i Học, m� ngược đời, �bi� lại ở chỗ muốn thắng cuộc th� nhất thời đ� thắng, nhưng nghĩ lại, th� đừng thắng th� hơn! �Bi� ở chỗ c�i �tinh hoa phẩm chất� của tuổi thanh ni�n (nhưng c�n bồng bột, cảm t�nh, bị tuy�n truyền), tương tự như c�i vốn qu� gi� m� Dương Thu Hương gọi l� �một khối v�ng r�ng�, nhưng đ� bị lợi dụng, bị d�ng nhầm, d�ng ph� phạm, đ�ng tiếc. Song c�i �bi� ở đ�y cũng kh�ng hề �bi lụy� nếu ta quyết hồi sinh c�i �tinh hoa phẩm chất� của tuổi trẻ ấy, với sự bổ khuyết rất cần thiết bằng c�c tri thức hiện đại, trưởng th�nh, để d�ng v�o c�ng cuộc h�m nay, như để b� đắp cho điều đ�ng tiếc cũ, th� sự hồi tưởng như thế thật l� hồi tưởng v� c�ng t�ch cực.

Nh� thơ B�i Minh Quốc cũng vậy, nghĩ lại thời đ� qua để thấy tr�ch nhiệm của m�nh. �Cả tuổi xu�n ta hiến d�ng cuồng nhiệt, để đ�c n�n ch�nh cỗ m�y n�y�, c�i cỗ m�y của sự �đểu c�ng l�n ng�i�. Hồi ức chuyện cũ để m� hối tiếc cho nhiệt huyết của m�nh kh�ng đem lại kết quả mong muốn, v� thấy tr�ch nhiệm của m�nh trong hiện tại! Một khi c�ng hướng về ph�a trước v� h�nh động cụ thể l� nhất định gặp nhau. (Kh�ng biết trong h�ng ngũ của c�c anh c� ai muốn �n chuyện cũ để kể c�ng, để che dấu c�i h�n hiện tại, để lập một c�i g� đ� chung chi�ng hay kh�ng th� t�i kh�ng r�, tất nhi�n kh�ng b�n).

- H�y biết ơn những người ti�n phong.

Nếu như tr�n mặt phẳng nằm ngang ta h�nh dung đo�n người nối tiếp nhau như c�y cầu bắc từ chế độ độc t�i to�n trị đến cuối cầu l� ch�n trời D�n chủ-Độc lập-Ph� cường, trong đ� những tư tưởng ti�n phong lu�n dẫn đầu đi trước, th� đừng qu�n một đường d�y thẳng đứng, người nọ đứng l�n vai người kia, để đưa nhau từ đ�y giếng l�n bờ. Tr�n c�i �chồng người� thẳng đứng ấy những người ti�n phong đứng ở dưới c�ng cho đồng đội được đứng l�n vai. Những người ti�n phong ấy sẽ l�n bờ sau c�ng hoặc l�c khải ho�n c� thể kh�ng c�n họ nữa.

Về Độc lập d�n tộc nếu kh�ng c� những anh h�ng liệt nữ đ� hy sinh liệu ng�y nay ta c� c�n quốc gia kh�ng để m� tranh đấu? Ch�ng ta đ� đứng tr�n vai họ để c� h�m nay. Về D�n chủ-Tự do cũng vậy. Nếu kh�ng c� những người d�n chủ ti�n phong như Nguyễn Mạnh Tường, như Hữu Loan, như Nguyễn Hữu Đang, Ho�ng Minh Ch�nh, Nguyễn Kiến Giang, L� Hồng H�, C� Huy H� Vũ, Dương Thu Hương, H�a thượng Th�ch Quảng Độ, cha Nguyễn Văn L�, Điếu C�y Nguyễn Văn Hải, Tạ Phong Tần, Trần Huỳnh Duy Thức... v�n v�n v� v�n v�n... m� hầu hết họ đều bị t� đ�y, v� biết bao tiếng n�i d�n chủ từ b�n ngo�i hỗ trợ th� l�m sao c� ch�t nền d�n chủ cỏn con để c� thể tồn tại những trang Web d�n chủ trong nước như trang B�-x�t, trang Basam v� c�c blogger? Rồi đến lượt, nếu kh�ng c� những trang Web v� blogger ấy l�m chỗ tựa l�m sao đo�n tr� thức 16 vị c� thể được đ�n tiếp để trao những kiến nghị v� dự thảo Hiến ph�p qu� mạnh dạn kia, cũng như c� nh�n t�i l�c n�y c� thể c�ng khai c�ng bố những lời đ�ng g�p thẳng thắn nhường n�y? Ch�ng ta đ� được đứng tr�n vai họ, những người d�n chủ ti�n phong chịu nạn t� đ�y để gi�nh lấy từng t� ch�t d�n chủ cho ta tiếp tục. H�y nhớ ơn họ!

Một chi tiết nhỏ thiết nghĩ cũng n�n n�i thẳng: GS Nguyễn Huệ Chi l� chủ trang mạng Boxit Việt Nam, cũng l� trang chủ đăng tải �Kiến nghị 72� v� hộp thư thu thập chũ k�. Trong đo�n 16 người nếu c� GS NHC th� sẽ đ�ng ho�ng hơn, ch�nh danh hơn, khiến cho cơ quan c�ng quyền phải nể trọng hơn bởi sự đ�ng ho�ng ấy.

N�i đến chuyện đứng tr�n vai nhau, t�i lại thầm hỏi m�nh: nếu kh�ng c� đồng đội lấy vai cho m�nh đứng, lại kh�ng c� một điểm tựa n�o đ� từ m�i trường, d� l� điểm tựa v� t�nh hay v� tri th� một c� nh�n đơn độc l�m sao c� thể vượt qua c�i vai của m�nh ? Tự m�nh vượt qua ch�nh m�nh mới thật l� điều kh� lắm thay! L�m sao c� thể tự thắng c�i khối lượng � ạch của bản th�n với tất cả những sức cản nặng nề đ� r�ng buộc m�nh v�o cuộc đời n�y?

Đo�n kết, dấn th�n hết m�nh phải đi đ�i với tỉnh t�o s�ng lọc ch�nh l� b�i học lịch sử qu� gi� m� qu� khứ từng dạy cho ta vậy.

Đ� Lạt ng�y 24-2-2013

H� sĩ Phu