|
THẾ GIỚI � RẬP
ĐANG V�NG DẬY
Huệ Vũ
 Thế
giới � Rập gồm 22 nước n�i tiếng � Rập, đa số theo Hồi Gi�o, nhưng kh�ng
c�ng nguồn gốc chủng tộc, trải d�i từ Bắc Phi tới bi�n giới Iran v� Vịnh
Ba Tư, chiếm một diện t�ch tr�n 14 triệu c�y số vu�ng, với d�n số khoảng
300 triệu người. V�ng Ch�u � của Thế giới � Rập gọi l� Mashriq v� v�ng
c�c nước Bắc Phi tới ph�a t�y Ai Cập gọi l� Maghreh. Mặc d� Ai Cập nằm
tr�n lục địa Phi Ch�u nhưng c� li�n hệ văn h�a s�u xa với ph�a � Ch�u.
Tự coi l� trung t�m của Thế giới � Rập.
Sau Thế Chiến Thứ
Nhất, đế quốc Thổ Nhĩ Kỳ (Ottoman Empire) tan r�, c�c nước � Rập, ngoại
trừ Saudi Arabia, trở th�nh thuộc địa của Anh, Ph�p v� �. Sau Thế Chiến
Thứ Hai, mới dần dần được trao trả độc lập.
V�o năm 1945, Li�n
Đo�n � Rập được th�nh lập để lo c�ng t�c vận động thống nhất, nhưng cho
tới nay kh�ng đem lại kết quả n�o.
Mặc d� nhiều nước � Rập đ� c� nền văn minh l�u đời v� nhiều nước chiếm
giữ phần lớn trữ lượng dầu lửa thế giới, Thế Giới � Rập l� thế giới bất
c�ng, ngh�o đ�i, c� tỷ lệ m� chữ cao nhất tr�n thế giới. C�c nước đều bị
cai trị dưới những chế độ độc t�i hay qu�n chủ chuy�n chế nắm trong tay
tất cả t�i sản quốc gia. Theo Tổ Chức Văn H�a Gi�o Dục v� Khoa Học của
Li�n Đo�n � Rập (ALESCO), số người trong v�ng bị m� chữ tr�n 100 triệu
người, hay 30% d�n số. Phụ nữ chiếm 2/3 trong số người bị m� chữ.
Theo Chỉ số Ph�t triển Nh�n Loại (HDI) của Chương Tr�nh Ph�t Triển Li�n
Hiệp Quốc (UNDP) năm học trung b�nh của người d�n trong Thế Giới � Rập
l� 5.7 năm so với mức trung b�nh của thế giới l� 7.4 năm. Nạn thất
nghiệp trung b�nh trong to�n v�ng l� 14%.
Tunisia l� nước được Ph�p trao trả độc lập trong năm 1957, tổng thống
đầu ti�n l� �ng Habib Bourguiba muốn l�m tổng thống trọn đời, nhưng �ng
ta bị Thủ tướng Zine El Abidine Ben Ali đảo ch�nh v�o năm 1987. Sau khi
l�n l�m tổng thống, Ben Ali củng cố quyền lực v� cũng muốn l�m tổng
thống trọn đời. V�o th�ng 10 năm 2009, �ng ta ra ứng cử nhiệm kỳ thứ 5
v� nhận được 89% số phiếu! Mặc d� Tunisia được thi�n nhi�n ưu đ�i, c�
nhiều t�i nguy�n thi�n nhi�n, nền kinh tế đa dạng, v� trong 20 năm li�n
tiếp c� mức ph�t triển trung b�nh 5% , được coi l� một trong những con
sư tử của Phi Ch�u, nhưng t�i sản quốc gia nằm trong tay gia đ�nh �ng
Ben Ali,
gia đ�nh b� vợ
Leila Trabelsi v� đảng Tập hợp D�n chủ Hiến ph�p của �ng ta. Chế độ Ben
Ali l� một chế độ tham nhũng từ mọi l�nh vực, nạn thất nghiệp l�n tr�n
14% v� 25% số thanh ni�n to�n quốc tốt nghiệp đại học kh�ng c� c�ng ăn
việc l�m. Người d�n ở c�c v�ng n�ng th�n v� c�c v�ng ngoại � ngh�o phải
sống với lợi tức dưới 2 mỹ kim một ng�y.
Ngọn lửa
phẩn nộ đ� b�ng ch�y!
 V�o
ng�y 17 th�ng 12, anh Mohamed Bouazizi, 26 tuổi, ở thị trấn Sidi Bouzid,
đẩy chiếc xe rau đi b�n dạo bị một nữ cảnh s�t chận bắt với l� do b�n
rau kh�ng xin giấy ph�p, mặc d� theo luật, Tunisia kh�ng buộc những
người b�n dạo phải xin giấy ph�p. Bouazizi từng gặp cảnh n�y nhiều lần,
đưa 10 đồng dinar l� số lợi tức cả ng�y của anh ta để hối lộ, nhưng
người nữ cảnh s�t ch� �t, kh�ng những chỉ tịch thu chiếc xe m� c�n t�t
tai v� sỉ nhục anh ta. Bouazizi sau đ� tới văn ph�ng cảnh s�t địa phương
khiếu nại, nhưng kh�ng ai th�m lắng nghe nỗi oan ức của anh. V�o l�c 11
giờ 30 ph�t s�ng, Bouazizi quay lại bộ chỉ huy cảnh s�t, chế xăng tự
thi�u. Ngọn lửa của anh thổi b�ng sự tức giận của thị trấn Sidi Bouzid
từ l�u bị cảnh s�t v� vi�n chức địa phương ho�nh h�nh, b�c lột, đ� lập
tức xuống đường v� bị cảnh s�t đ�n �p d� man. Nhưng c�ng đ�n �p, sự tức
giận c�ng b�ng nổ, lan tới nhiều th�nh phố kh�c. Ng�y 27/12/10 tr�n 1000
người ở thủ đ� Tunis xuống đường b�y tỏ sự đo�n kết với d�n ch�ng thị
trấn, đ�i hỏi c�ng ăn việc l�m.
Để vuốt ve sự tức giận của người d�n, ng�y 28/12, Tổng thống Ben Ali đ�
tới bệnh viện thăm Bouazizi, nhưng sau đ� Anh đ� mất v�o ng�y 4 th�ng
01/2011.
C�ch mạng lan
mạnh tr�n to�n quốc.
Trong v�ng 4 tuần, từ l�c ngọn lửa uất hận của Bouazizi b�ng l�n, d� vừa
ban lệnh thiết qu�n luật, vừa đ�n �p, vừa hứa hẹn kh�ng ra tranh cử
nhiệm kỳ thứ 6, cải tổ nội c�c, Ben Ali kh�ng c�n ngăn chận được cuộc
c�ch mạng c�ng l�c c�ng tăng cao kh� thế, h�ng chục ng�n người xuống
đường.
V�o ng�y 14 th�ng 01, nh� độc t�i nắm trong tay h�ng tỷ mỹ kim đ� ngồi
chiếc ghế tổng thống trong 23 năm phải rời bỏ Tunisia, chạy qua Saudi
Arabia l�nh nạn. T�i sản, trương mục của vợ chồng v� tay ch�n th�n cận
đang bị c�c nước T�y phương phong tỏa.
Cuộc c�ch mạng Tunisia th�nh c�ng tạo sự ngưỡng mộ của c�c d�n tộc bị �p
bức dưới c�c chế độ độc t�i, tham nhũng, vi phạm nh�n quyền trong Thế
Giới � Rập. C�c cuộc biểu t�nh noi gương c�ch mạng Tunisia đ� diễn ra ở
Algeria, Ai Cập, Yemen, Jordan, Mauritania, Saudi Arabia, Oman, Sudan,
Syria, Lybia v� Morocco.
Cuộc c�ch mạng Ai Cập b�ng l�n v�o ng�y 25 th�ng 01.
Trong 18 ng�y li�n tiếp, thanh ni�n chiếm c�ng trường Tahrir hay Tự Do
đ�i Tổng thống Hosni Mubarak cầm quyền trong 30 năm phải ra đi.
Trong 18 ng�y, �ng Mubarak, 82 tuổi, lần lần nhượng bộ, lần đầu ti�n chỉ
định một người l�m ph� tổng thống, cải tổ nội c�c, hứa hẹn kh�ng ra
tranh cử trong th�ng 9 năm nay, cam kết sẽ lo tổ chức bầu cử c�ng bằng
v� tự do, chuyển quyền trong h�a b�nh, nhưng những sự nhượng bộ n�y
kh�ng c�n l�m cho người d�n bị đ�n �p trong suốt 30 năm chấp nhận.
Ng�y thứ S�u, 11/2, �ng Mubarak đ� phải giao quyền lại cho qu�n đội, rời
khỏi thủ đ�.
Trong v�ng 7 tuần lễ, ngọn lửa Bouazizi đ� thi�u hủy 2 chế độ độc t�i.
 C�ch
mạng c� thể lan rộng theo thế domino để c�o chung những chế độ kh�c hay
kh�ng chưa thể khẳng định v�o l�c n�y, nhưng chắc chắn n� sẽ đem lại
những sự thay đổi quan trọng trong thế giới � Rập.
Ở Yemen, trước c�c cuộc biểu t�nh, Tổng thống Ali Abdullah Saleh cai trị
32 năm, hứa hẹn sẽ kh�ng ra tranh cử khi nhiệm kỳ chấm dứt v�o năm 2013
v� đề nghị đ�m ph�n với đối lập để th�nh lập ch�nh phủ li�n hiệp, nhưng
đối lập đ�i hỏi phải đ�m ph�n dưới sự chứng kiến của quốc tế. Từ ng�y
11/02, ng�y �ng Mubarak ra đi ở Ai Cập, d�n ch�ng v� sinh vi�n trường
đại học Sanaa đ� li�n tiếp xuống đường, tuy�n bố sau cuộc c�ch mạng Ai
Cập l� cuộc c�ch mạng Yemen. Đảng cầm quyền đ� thu� bọn v� lại biểu t�nh
phản biểu t�nh, ng�y n�o nh�m người n�y cũng d�ng gậy gộc tấn c�ng những
người biểu t�nh chống ch�nh phủ.
C�c cuộc biểu t�nh ở Jordan phản đối vật gi� leo thang, đời sống kh�
khăn, đ� buộc quốc vương Abdullah phải cải tổ nội c�c, thay thế thủ
tướng.
Ở Algeria, từ ng�y 12 tới ng�y 19/01 nhiều người đ� noi gương Bouazizi
tự thi�u, khởi đầu l� ngọn lửa của anh Bordj Menaiel v� Mohsen Bouterfif.
V�o ng�y 22/01, khoảng 100 người biểu t�nh bị cảnh s�t đ�n �p l�m 42
người bị thương. V�o ng�y 29/01, tr�n 10 ng�n người đ� xuống đường biểu
t�nh ở th�nh phố Bejaia. Tổng thống độc t�i Abdelaziz Bouteflika cầm
quyền từ năm 1999 đ� phải tuy�n bố sẽ sớm hủy bỏ t�nh trạng khẩn trương,
nhưng kh�ng xoa dịu được tinh thần chống đối. V�o ng�y 11/2, khoảng 2000
người đ� bất chấp lệnh cấm hội tụ, xuống đường biểu t�nh tại c�ng trường
Một Th�ng 5.
Ở Bahrain, v�o ng�y 04/2, h�ng trăm người đ� tập trung trước t�a đại sứ
Ai Cập b�y tỏ sự ủng hộ với nh�n d�n Ai Cập, họ cũng đ� k�o xuống đường
ăn mừng ng�y sụp đổ của chế độ độc t�i Mubarak v� tổ chức một cuộc biểu
t�nh lớn trong ng�y 14/02 với tr�n 10 ng�n người tham dự. Quốc vương
Hamad bin Isa Al Khalifa muốn dập tắt căng thẳng, hứa hẹn sẽ tặng cho
mỗi gia đ�nh 1000 dinar ($2650) mỗi th�ng, nhưng lời hứa kh�ng xoa dịu
được sự bất m�n trong nước. V�o ng�y 14/2 cảnh s�t đ� bắn chết một người
biểu t�nh v� ng�y 15/2 đ� bắn chết một người kh�c. C�c nh� ngoại giao
cho rằng c�c cuộc biểu t�nh ở Bahrain sẽ ng�y c�ng mạnh. Sự đứng dậy của
người Shiite ở Bahrain c� thể l�m cho người Shiite ở Saudi Arabia đứng
l�n đ�i sự c�ng bằng.
Nhằm ngăn chận trước tiềm năng sẽ gặp sự chống đối, Thủ tướng Nouri al-Maliki
của Iraq đ� tuy�n bố sẽ kh�ng t�m c�ch l�n l�m thủ tướng nhiệm kỳ thứ 3.
Mặc d� vậy, ng�y 12/2, h�ng ng�n người đ� xuống đường đ�i điều tra c�c
vụ tham nhũng v� cải thiện điều kiện sinh sống, cải thiện c�c dịch vụ
c�ng cộng trong nước. Trong ng�y T�nh Y�u, thanh ni�n cũng xuống đường
đ�i cải thiện t�nh trạng kinh tế, dịch vụ c�ng cộng.
Ngưỡng mộ cuộc c�ch mạng Tunisia v� Ai Cập, đối lập Lybia sống lưu vong
ở hải ngoại đ� lấy ng�y 17 th�ng 2 l�m Ng�y Phẩn Nộ của d�n tộc Lybia
đang bị nh� độc t�i Muammar al-Gaddafi cai trị.
Ở Saudi Arabia, v�o ng�y 21/01, một người đ�n �ng đ� tự thi�u, v� lần
đầu ti�n tại vương quốc n�y, h�ng trăm người đ� xuống đường ở th�nh phố
Jeddah chỉ tr�ch quốc vương, cảnh s�t đ� nhanh ch�ng giải t�n, bắt giữ
tr�n 40 người. Ng�y 10/2, đối lập tuy�n bố th�nh lập đảng Umma Islamic,
đ�i chấm dứt chế độ qu�n chủ chuy�n chế.
C�c cuộc biểu t�nh nhỏ nhưng nhanh ch�ng bị dập tắt như ở Saudi Arabi
cũng đ� diễn ra ở nhiều nước kh�c trong Thế giới � Rập.
Cuộc c�ch mạng Tunisia lan sang Ai Cập, c� thể theo thế domino lan tới
c�c nước kh�c đ� l�m nhiều kh�ch Hoa Kỳ lo ngại.
 Tổng
thống Hosni Mubarak từng được coi l� một đồng minh th�n cận của Hoa Kỳ
sau khi Ai Cập k� hiệp ước h�a b�nh với Do Th�i trong năm 1979. Qua 4
đời tổng thống Hoa Kỳ, ch�nh phủ n�o cũng coi �ng Hosni Mubarak l� trụ
cột giữ g�n, giữ ổn định Trung Đ�ng. Được coi l� người gi�m s�t kh�ng
ch�nh thức của tiến tr�nh h�a b�nh, từng chủ tọa c�c cuộc đ�m ph�n giữa
Do Th�i - Palestine, v� c�c cuộc h�a giải giữa 2 phe Fatah v� Hamas của
Palestine. Hoa Kỳ viện trợ cho Ai Cập khoảng gần 2 tỷ mỹ kim một năm,
trong đ� 1.3 tỷ l� viện trợ qu�n sự. Dưới sự cai trị của �ng Mubarak,
phong tr�o X� hội Huynh Đệ Hồi Gi�o bị cấm hoạt động. Nhiều ch�nh kh�ch
Hoa Kỳ lo ngại cuộc c�ch mạng lật đổ �ng Mubarak sẽ tạo thời cơ cho
phong tr�o n�y chiếm ch�nh quyền, biến Ai Cập th�nh th�nh một đồng minh
của Iran.
X� hội Huynh Đệ Hồi Gi�o được �ng Hassan al-Banna th�nh lập trong năm
1928 với ch�m ng�n: � Allah l� cứu c�nh, Koran l� hiến ph�p, Th�nh chiến
l� phương tiện, chết cho đấng Allah l� nguyện vọng cao cả nhất�. V�o năm
1936, Huynh Đệ Hồi Gi�o chỉ ph�t triển được khoảng 800 người, nhưng 2
năm sau tăng l�n 200 ng�n người v� cuối thập ni�n 1940 được tin tưởng c�
tr�n 2 triệu hội vi�n trong Thế giới � Rập. V�o năm 1948, cảnh s�t Ai
Cập kh�m ph� một �m mưu tấn c�ng qu�n sự của Huynh Đệ Hồi Gi�o, Thủ
tướng Mahmud Fahmi Nokrashi ra lệnh giải t�n phong tr�o n�y. V�o th�ng
12 năm 1948, Thủ tướng Nokrashi bị �m s�t. Tr�n một th�ng sau, �ng Al-Banna
bị �m s�t. Từ năm 1954, sau vụ �m s�t �ng Gamal Abdel Nasser thất bại,
th�nh vi�n của Huynh Đệ Hồi Gi�o đ� bị lực lượng an ninh Ai Cập coi l�
th�nh phần nguy hiểm nhất của quốc gia. Tuy nhi�n sự đ�n �p n�y kh�ng
thể ti�u diệt được Phong Tr�o. D� thường bị bắt tập thể, cấm hoạt động,
Huynh Đệ Hồi Gi�o vẫn l� một lực lượng đối lập mạnh nhất ở Ai Cập.
Qua cuộc bầu cử năm
2005, c�c ứng cử vi�n của Huynh Đệ Hồi Gi�o ra ứng cử với tư c�ch c�
nh�n độc lập, nhưng đ� chiếm được 88 ghế d�n biểu.
Kh�ng hẳn Huynh Đệ Hồi Gi�o sẽ l�n cầm quyền ở Ai Cập, nhưng nếu đ�ng,
cũng kh�ng hẳn sẽ trở th�nh đồng minh của Iran v� người Hồi Gi�o theo
ph�i Sunni v� Shiite đ� c� truyền thống th� nghịch l�u đời.
B�n đảo � Rập c� thể coi l� v�ng đất chiến lược của Hoa Kỳ.
Con k�nh đ�o Suez
l� con đường thủy sinh tử nối liền �u Ch�u v� � Ch�u.
Mỗi ng�y khoảng 17
triệu th�ng dầu được chở qua eo biển Hormuz.
B�n đảo � Rập l�
nơi sản xuất dầu hoả v� dầu kh� lớn nhất thế giới.
V� lo ngại c�c lực
lượng Hồi Gi�o l�n cầm quyền tại c�c nước � Rập, đe doạ cho nguồn dầu
lửa chiến lược v� đe doạ cho an ninh Do Th�i, ch�nh s�ch của Hoa Kỳ v�
T�y Phương đ� đặt nặng sự ổn định trong v�ng, v� ch�nh s�ch n�y đ� ng�y
c�ng cho c�c chế độ độc t�i ăn s�u gốc rễ, l�m cho người Hồi Gi�o ng�y
c�ng �c cảm với Hoa Kỳ.
Việc Do Th�i tiếp tục chiếm đ�ng, đ�n �p người Palestine, sự hiện diện
của c�c chế độ thế quyền, nhưng tham nhũng, thối n�t l� những nguy�n
nh�n đưa tới c�c phong tr�o Hồi Gi�o qu� kh�ch.
Khủng bố l� điều m� nh�n loại văn minh ng�y nay kh�ng ai c� thể chấp
nhận được. Tuy nhi�n, nguy�n nh�n đưa tới c�c sự căm th� của người � Rập,
của người Hồi Gi�o, lại h�nh như kh�ng được c�c nh� l�m ch�nh s�ch Hoa
Kỳ quan t�m. Họ c� thể mạnh mẽ l�n �n một qu�n nh�n Do Th�i bị bắt c�c,
nhưng họ lại im lặng trước t�nh trạng ph� nh�, chiếm đất, xua đuổi người
Palestine, hay thậm ch� một người d�n Palestine, một thiếu ni�n
Palestine c� thể bị bắn chết bất cứ l�c n�o m� kh�ng ai bị buộc tội,
kh�ng cần phải bồi thường cho nạn nh�n.
Hoa Kỳ l� quốc gia đại diện cho tự do, d�n chủ, lu�n lu�n l�n �n c�c chế
độ độc t�i, vi phạm nh�n quyền, �p bức, nhưng đối với sự chiếm đ�ng của
người Do Th�i, v� những sự vi phạm nh�n quyền của lực lượng an ninh Do
Th�i bị ch�nh tổ chức nh�n quyền B�Tselem của Do Th�i l�n �n, ch�nh phủ
Hoa Kỳ cũng im lặng!
Một nh�n vật ngoại giao n�o tuy�n bố: �People will not calm down unless
and until the Palestinian question is fairly resolved �. Kh�ng chỉ bị Do
Th�i m� c�n cả Hoa Kỳ l�n �n! �ng Amr Moussa bị Tổng thống Hosni Mubarak
c�ch chức ngoại trưởng chỉ v� tuy�n bố như tr�n!
Nhiều nh� ph�n t�ch nhận định ch�nh s�ch an ninh của Hoa Kỳ ở Trung Đ�ng
l� ch�nh s�ch bảo vệ Do Th�i nhiều hơn l� bảo vệ cho quyền lợi an ninh
thực sự của Hoa Kỳ.
Kh�ng chế độ độc t�i n�o c� thể tồn tại m�i m�i.
Kh�ng c� sự �p bức v� bất c�ng n�o c� thể chịu đựng m�i.
 Với
hệ thống truyền th�ng hiện nay những sự bất c�ng, đ�n �p, tham nhũng
kh�ng c�n c� thể che dấu v� tiếp tục che dấu, khi ch�nh quyền kh�ng đ�p
ứng nguyện vọng của người d�n, nh�n d�n sẽ quyết định cho ch�nh quyền.
C�ch mạng đ� diễn ra ở Tunisia, ở Ai Cập v� đang diễn ra tr�n nhiều nước.
C�c nh� l�nh đạo T�y Phương v� Tổng thống Obama cũng đ� cũng nhấn mạnh
đ�y l� thời gian thay đổi lập tức, �change now�, ở Ai Cập, th� c� lẽ l�c
n�y cũng l� thời gian cần �change now� đối với ch�nh s�ch ngoại giao của
Hoa Kỳ ở Trung Đ�ng v� ch�nh s�ch chiếm đ�ng của Do Th�i.
Đầu thế kỷ thứ 20 c�c nước T�y Phương l� những quốc gia chiếm đ�ng, b�c
lột đ�n �p người d�n c�c nước thuộc địa Phi Ch�u, � Ch�u v� Ch�u Mỹ La
Tinh. Ng�y nay, T�y Phương đ� trở th�nh những nước n�u cao d�n chủ, tự
do, nh�n quyền, v� đ� ho�n to�n thay đổi, th� những nh� l�m ch�nh s�ch,
chiến lược T�y Phương cũng kh�ng thể tiếp tục cho rằng những phong tr�o,
những đo�n thể, đảng ph�i tại c�c nước trước đ�y c� hoạt động, phương
ch�m, cương lĩnh kh�ng c�n th�ch họp với giai đoạn hiện nay l� những
th�nh phần nguy hiểm.
V�o năm 1998, những người Hồi gi�o ở Thổ Nhĩ Kỳ th�nh lập đảng Đạo Đức (Fazilet
Partisi), đảng n�y bị cấm hoạt động trong năm 2001 v� c� chủ trương vi
phạm bản hiến ph�p thế tục. Sau đ�, những người c� khuynh hướng cải c�ch
của đảng Fazilet đ� th�nh lập n�n đảng C�ng l� v� Ph�t triển (Adalet ve
Kalkınma Partisi), gọi tắt l� đảng AK. Xuất th�n Hồi Gi�o của đảng AK đ�
l�m cho qu�n đội Thổ Nhĩ Kỳ, T�a �n Thổ Nhĩ Kỳ, v� dư luận T�y phương lo
ngại. Đảng AK cũng su�t bị t�a �n hiến ph�p giải t�n. Tuy nhi�n, từ ng�y
thắng cử trong năm 2002, đảng AK đ� rất th�nh c�ng trong việc ph�t triển
kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ, đẩy mạnh chủ trương gia nhập Li�n �u, v� tạo cho Thổ
Nhĩ Kỳ trở th�nh một nước d�n chủ kiểu mẫu của một quốc gia Hồi Gi�o.
Phong tr�o Huynh Đệ Hồi Gi�o ở Ai Cập c� thể l� một phong tr�o bảo thủ
Hồi Gi�o trong đầu thế kỷ thứ 20, nhưng thực tế hiện giờ họ l� một phong
tr�o đang do c�c th�nh phần tr� thức t�n tiến l�nh đạo, được giới trung
lưu v� người ngh�o trong nước ngưỡng mộ, cho n�n mọi sự kết luận nếu
phong tr�o n�o n�y l�n cầm quyền ở Ai Cập sẽ nguy hại cho Hoa Kỳ, Do
Th�i v� T�y Phương cũng chỉ l� một sự lo ngại qu� sớm.
Lo ngại al Qaeda mở rộng ảnh hưởng c�ng kh�ng c� cơ sở. Huynh Đệ Hồi
Gi�o đ� bị al Qaeda l�n �n l� bọn phản bội Hồi Gi�o v� Huynh Đệ Hồi Gi�o
cũng đ� l�n �n chủ trương khủng bố của al Qaeda l� chủ trương phản Hồi
gi�o.
Trong ng�y Chủ Nhật, 13/2, Cựu Thủ tướng Tony Blair đang l�m đặc sứ của
Bộ Tứ (Hoa Kỳ, Nga, Li�n �u, Li�n Hiệp quốc) lo vận động h�a b�nh Trung
Đ�ng n�i: �Tổng thống Mubarak từng l� một lực đẩy cho ổn định v� h�a
b�nh trong v�ng. Tuy nhi�n, l�c n�y l� thời điểm vui mừng, phấn khởi v�
thời cơ v� tất cả những lực lượng d�n chủ bị đ� n�n trước đ�y đ� bật dậy.
�ng Mubarak ra đi
sẽ trở th�nh sức bật cho to�n v�ng, l� thời cơ để to�n v�ng đứng l�n
thay đổi d�n chủ đem lại lợi �ch cho to�n v�ng v� cho cả thế giới.�
Sự ổn định dưới thời �ng Mubarak như cựu Thủ tướng Tony Blair đ� ca ngợi
r� rệt l� sự ổn định như dưới mặt nước đang dậy s�ng ngầm, dưới mặt đất
đang sắp c� động đất. Sau những trận động đất l�m sao đem lại sự ổn định
l�u d�i kh�ng chỉ l� th�ch thức đối với c�c chế độ d�n chủ Tunisia, Ai
Cập, ở c�c nước � Rập kh�c, m� cũng l� thử th�ch đối với c�c nước T�y
Phương.
D�n chủ l� gi� trị thời đại, d�n chủ thực sự trong một thế giới Hồi gi�o
kh�ng thể loại bỏ mọi yếu tố Hồi Gi�o v� sự tham gia của c�c tổ chức Hồi
Gi�o. Mọi sự lo ngại v� mưu toan loại trừ sẽ l�m cho to�n v�ng trở n�n
nguy hiểm. Trong ng�y 15/2, �ng Gilles de Kerchove l� gi�m đốc chống
khủng bố Li�n �u tuy�n bố: �C�c cuộc c�ch mạng ở Tunisia v� Ai Cập kh�ng
c� li�n hệ g� với al Qaeda, ch�nh phủ c�c nước Li�n �u phải gi�p cho c�c
nước Trung Đ�ng chuyển tiếp d�n chủ, nhưng phải bảo đảm kh�ng để cho
những người l�nh đạo Hồi Gi�o cầm quyền.� Lời tuy�n bố n�y c� lẽ m�u
thuẫn với nguy�n tắc d�n chủ, kh� thực hiện v� c� thể đem lại nguy hiểm
nhiều hơn sự nguy hiểm m� �ng Kerchove lo ngại.
C�c cuộc đứng dậy ở Tunisia, Ai Cập ngo�i yếu tố đ�i hỏi tự do, d�n chủ,
c�n xuất ph�t từ c�c yếu tố x� hội v� kinh tế. V� r� rệt những yếu tố
sau n�y mới c�c động lực ch�nh. C�c chế độ d�n chủ trong tương lai ở
Tusinia, Ai Cập c� sớm đem lại một đời sống dễ chịu hơn cho người d�n
hay kh�ng? Tạo được c�ng ăn việc l�m cho giới thanh ni�n thất nghiệp hay
kh�ng? Đ�y l� những th�ch thức v� c�ng lớn lao. Hoa Kỳ v� T�y Phương đ�
c� kế hoạch n�o để gi�p cho c�c chế độ d�n chủ trong tương lai nhanh
ch�ng đem lại ổn định kinh tế v� x� hội hay kh�ng l� điều cần phải quan
t�m tới.
Nền kinh tế của Hoa Kỳ v� c�c nước T�y Phương c�n chưa phục hồi, đang
gặp kh� khăn t�i ch�nh, th�m thủng ng�n s�ch, chồng chất c�ng nợ l� điều
rất đ�ng lo.
Trong tuần qua, khoảng 4000 người Tunisia đ� d�ng thuyền đến đảo
Lampedusa của �. L�n s�ng di d�n của những người muốn t�m cơ hội mới v�
tr�nh sự trả th� sau c�ch mạng đ� tạo b�o động của Li�n �u, v� tạo căng
thẳng giữa Li�n �u với ch�nh phủ l�m thời Tunisia. Đ�y l� một triệu
chứng kh�ng mấy tốt đẹp.
Kh�ng thể đem lại ổn định đời sống, kh�ng thể tạo được c�ng ăn việc l�m.
D� sống dưới chế độ d�n chủ v� tự do, thanh ni�n thất nghiệp vẫn c� thể
dễ d�ng trở th�nh những con mồi của c�c lực lượng qu� kh�ch. Sự bất ổn
rất c� thể sẽ k�o d�i một thời gian.
Tuy nhi�n, nếu d�n ch�ng được sống trong một chế độ thực sự d�n chủ, mọi
sự bất c�ng, tham nhũng, lạm dụng quyền lực được giải quyết, tự do ng�n
luận được n�u cao, những chủ trương qu� kh�ch tự n� sẽ chết dần.
Cuộc c�ch mạng Tunisia, Ai Cập sẽ lan trong Thế giới � Rập đến đ�u? Hoa
Kỳ v� T�y phương c� thể hướng dẫn cuộc c�ch mạng hiện nay theo thế c�
lợi hay hại c� lẽ sẽ t�y thuộc phần lớn v�o quan niệm đối với Hồi gi�o,
ch�nh s�ch đối với Hồi gi�o, cũng như khả năng gi�p giải quyết c�c vấn
đề kinh tế v� x� hội đ� bị bệnh trầm kha qua nhiều thập ni�n bị độc t�i
v� tham nhũng cai trị.
Cầu
mong c�c cuộc c�ch mạng d�n chủ ở Thế giới � Rập th�nh c�ng.
C�c cuộc c�ch mạng n�y kh�ng chỉ đang l�m rung chuyển tại c�c nước � Rập
m� c�n đang vang dội tới Ch�u Mỹ La Tinh, đến � Ch�u. �ng Hugo Chavez
đang lo ngại. Bắc Kinh đang lo ngại.
Việt Nam cũng ở trong t�nh trạng kh�ng kh�c g� Tunisia:
� Mức ph�t triển kinh tế cao, một nước được coi l� sư tử Phi Ch�u, một
nước được coi l� hổ � Ch�u, nhưng t�i sản quốc gia nằm trong tay đảng
cầm quyền v� gia đ�nh những người l�nh đạo.
� Thanh ni�n l�
th�nh phần chiếm đa số d�n số.
� Mọi thứ quyền tự do của con người bị tước đoạt.
� Tham nhũng đục kho�t mọi l�nh vực.
� Trong khi giới l�nh đạo c� người sống hơn đế vương, đa số d�n ch�ng
phải sống dưới lợi tức 2 mỹ kim một ng�y.
C�ng một ho�n cảnh, thanh ni�n, d�n ch�ng Tunisia đ� v�ng l�n, đ� lật đổ
chế độ độc t�i, đ� giải t�n đảng Tập hợp D�n chủ Hiến Ph�p (RCD -
Rassemblement Constitutionel D�mocratique).
Kh�ng biết bao giờ c�ch mạng D�n chủ Việt Nam sẽ b�ng l�n để c�o chung
chế độ Cộng Sản đ� v� đang t�n ph� qu� hương?
Mong rằng �Ng�y Tức Giận� n�y sẽ diễn ra trong một thời gian kh�ng xa.
Huệ Vũ.
|
