|
C�NG AN - D�N PH�NG - D�N
PHỐ, Đ�NH D�N NHƯ THỜI TRUNG CỔ *
2012-03-23
Một c�ng an đứng tr�n xe bu�t đạp
li�n tục v�o mặt Anh Nguyễn Ch� Đức trong cuộc biểu t�nh chống Trung
Quốc h�m 17-07-2011 tại H� Nội. RFA Screen capture.
T�nh trạng lạm dụng quyền lực của c�ng an thậm ch�
g�y ra tử vong trong khi bị tạm giam đ� bị l�n �n từ ba năm nay. Tuy
nhi�n, sự nghi�m trọng của vần đề dường như chưa giảm đi khi ng�y c�ng
c� nhiều c�i chết bất thường dưới b�n tay của c�ng an. Quỳnh Chi tường
tr�nh trong phần sau:
Những c�i chết đầy nghi vấn tại trụ sở c�ng an
S�ng thứ Ba, ng�y 20
th�ng 3, h�ng chục người d�n địa phương bao v�y trụ sở C�ng an huyện Can
Lộc (H� Tĩnh) để b�y tỏ sự bức x�c v� c�i chết bất thường của anh L�
Quang Trọng. Theo người nh� nạn nh�n chia sẻ với truyền th�ng trong nước,
anh Trọng bị c�ng an Huyện bắt trước đ� 4 ng�y v� nghi c� li�n quan đến
một vụ trộm. Chiều ng�y 19 th�ng 3, gia đ�nh nạn nh�n được th�ng b�o l�
anh n�y đ� treo cổ tự tử trong ph�ng tạm giam.
Gia đ�nh cho biết, nạn nh�n c� dấu bầm t�m ở l�ng b�n ch�n, cổ v� bị
toạc đầu gối. Hiện tại chưa c� kết luận cụ thể về nguy�n nh�n c�i chết,
tuy nhi�n ph�t biểu với b�o ch� trong nước, cha nạn nh�n uất ức cho biết
�Nếu như con trai t�i tự tử th� tại sao kh�ng giữ nguy�n hiện trường?�
�ng n�y c�n nhấn mạnh �khi ch�ng t�i đ�i cho v� ph�ng tạm giữ để xem dấu
vết hiện trường treo cổ th� họ lại kh�ng cho v�o?�
Sự việc l�m người ta nhớ đến c�c trường hợp tương tự trong những năm vừa
qua, đặc biệt l� trường hợp của anh Nguyễn Quốc Bảo (chết v�o th�ng 1
năm 2010 tại CA quận Hai B� Trung, H� Nội), �ng Trịnh Xu�n T�ng (chết
v�o th�ng 2 năm 2011 do bị CA phường Thịnh Liệt, H� Nội đ�nh) v� anh
Nguyễn C�ng Nhựt (chết th�ng 4 năm 2011 tại CA huyện Bến C�t, B�nh
Dương). Đ�y l� ba c�i chết được nhiều người biết đến v� đ� 2 năm tr�i
qua, gia đ�nh của những nạn nh�n n�y vẫn đang đi t�m c�ng l� cho người
xấu số.
Hiện tại, gia đ�nh
của ba nạn nh�n xấu số n�y vừa c� đơn tố c�o v� y�u cầu gởi đến Quốc hội
nhằm t�m c�ng l� cho người đ� khuất. Chị Nguyễn Thị Thanh Tuyền, vợ anh
Nguyễn C�ng Nhựt, cho biết:
�Ch�ng t�i mong muốn gởi đến Quốc hội, cơ quan đại diện cho d�n � để n�i
l�n những oan kh�c cho d�n. Hiện tại những trường hợp bị c�ng an đ�nh
chết đến nay chưa s�ng tỏ v� cơ quan chức năng c� vẻ bưng b�t. Ngo�i
ch�ng t�i, c�n những người kh�c cũng muốn n�i l�n tiếng n�i bị oan ức
nhưng kh�ng c� điều kiện để n�i. Thay lời cho họ, ch�ng t�i c� tr�ch ra
danh s�ch một số người bị chết oan để QH biết rằng hiện tại người d�n bị
đ�nh chết rất nhiều�.
Chỉ t�nh trong 3 năm trở lại đ�y, c� h�ng chục trường hợp tử vong trong
trại giam. T�nh ri�ng từ đầu năm đến nay, đ� c� 3 trường hợp bị cho l�
do c�ng an bạo h�nh. Đ� l� trường hợp của anh Ho�ng Đạt Phước ở Q.9 Tp.
HCM; �ng Nguyễn Hữu Năm ở Long H� � B�nh Phước v� mới nhất l� anh L�
Quang Trọng ở Can Lộc � H� Tĩnh. T�nh trạng n�y chẳng những g�y ra quan
ngại cho gia đ�nh của c�c nạn nh�n m� c�n cho c�c nước tr�n thế giới,
đặc biệt l� c�c tổ chức b�nh vực cho nh�n quyền trong đ� c� HRW. �ng
Phil Robertson, ph� Gi�m đốc khu vực Ch�u � của tổ chức n�y cho biết:
�N� rất đ�ng quan ngại. Theo ghi nhận của ch�ng t�i, t�nh trạng chỉnh
đốn cảnh s�t kh�ng hề c� tiến triển từ khi HRW cho ra bản b�o c�o về
t�nh trạng lạm quyền của cảnh s�t. T�i kh�ng nghĩ l� ch�nh quyền Việt
Nam c� thực t�m muốn giải quyết t�nh trạng nghi�m trọng n�y. Đ�y l� việc
m� người d�n l�n tiếng thường xuy�n. Vấn đề n�y sẽ cứ diễn ra như thế
nếu ch�nh quyền cứ l�m ngơ đối với sự việc�.
Bao
che việc lạm dụng quyền lực của c�ng an?
Hồi th�ng 9 năm
2010, HRW đ� cho ra bản b�o c�o về t�nh trạng lạm dụng quyền lực của
c�ng an Việt Nam, trong đ� liệt k� khoảng 19 trường hợp bị chết trong
l�c giam giữ t�nh từ năm 2009 đến l�c ra b�o c�o. Trong năm 2011, c� �t
nhất 5 c�i chết chưa r� r�ng g�y ra bởi c�ng an.
Điều đ�ng ch� � l�
hầu hết c�c trường hợp tử vong xảy ra trong thời gian tạm giam điều tra,
thường l� li�n quan đến những tội tiểu h�nh như trộm cắp hay vi phạm
luật giao th�ng. �ng Trương Văn Sương l� một trong những trường hợp t�
ch�nh trị hiếm hoi bị chết trong trại giam với nghi vấn do c�ng an.
�ng Phil Robertson c�n cho biết th�m, việc lạm dụng quyền lực của cảnh
s�t v� t�nh trạng bao che của ch�nh quyền l� h�nh vi vi phạm quyền con
người, chẳng những đi ngược lại hiến ph�p Việt Nam m� c�n đi ngược lại
c�c c�ng ước quốc tế về nh�n quyền m� Việt Nam tham gia k� kết. Cũng
theo �ng, hậu quả s�u xa của việc lạm dụng quyền lực của c�ng an l� việc
l�m mất l�ng tin nơi người d�n:
�T�i nghĩ l�
người Việt Nam mất l�ng tin nơi c�ng an v� t�nh trạng tham nhũng v� lạm
quyền. Đ� l� c�i l�m người d�n phẩn uất. Nhưng s�u xa hơn, l� người d�n
kh�ng nh�n thấy ch�nh quyền l�m g� để chống lại t�nh trạng n�y.�
�ng Nguyễn Quang Phục, cha của anh Nguyễn Quốc Bảo, người v�o năm 2010
bị chết tại đồn c�ng an Hai B� Trưng, H� Nội cho biết gia đ�nh �ng c�
truyền thống kh�ng chiến chống Ph�p v� nu�i giấu c�ch mạng. Tuy nhi�n,
sau c�i chết bất thường của con trai �ng tại c�ng an H� Nội c�ng nhiều
c�i chết oan kh�c, �ng đ� mất l�ng tin v�o lực lượng gọi l� �c�ng an
nh�n d�n�:
�Trường hợp bắt v� đ�nh chết người th� xảy ra qu� nhiều rồi n�n b�y
giờ t�i kh�ng tin tưởng (c�ng an) nữa. Những người l� ra bảo vệ quyền
lợi, t�nh mạng t�i sản của c�ng d�n th� lại ch� đạp l�n quyền tự do m�
đ� l� bất khả x�m phạm. Bắt người tr�i ph�p luật, h�nh hung, tra tấn.
T�i đang l�m đơn y�u cầu Quốc hội, Nh� nước phải c�ng với nh�n d�n, ph�p
luật trừng trị những người �c, l�m trong sạch lực lượng c�ng an. L�m như
thế th� mới lấy lại l�ng tin của d�n�.
Những c�i chết bất thường khi đang bị c�ng an giam giữ thường được giải
th�ch bằng c�ch cho rằng nạn nh�n tự tử hoặc do sức khỏe yếu. Tuy nhi�n,
đa số trường hợp cho thấy dấu hiệu bạo h�nh trước khi chết, g�y n�n sự
bức x�c cho gia đ�nh nạn nh�n. Hồi th�ng 7 năm 2010, h�ng ng�n người
biểu t�nh trước trụ sở UBND Tỉnh Bắc Giang sau c�i chết bất thường của
anh Nguyễn Văn Khương.
Hầu hết c�c c�i chết n�y kh�ng c� những phi�n t�a thỏa đ�ng, để lại cho
người d�n nhiều nghi vấn từ hệ thống ph�p luật. �ng Nguyễn Quang Phục
cho biết:
�Ch�nh v� việc
ch�nh quyền bao che cho một số th�nh phần mất đạo đức n�n n� đ� trở
th�nh một c�i nạn kh�ng phải tại một v�ng m� ở mọi miền đất nước từ
th�nh thị đến n�ng th�n. Nếu kh�ng ngăn chặn th� sẽ trở th�nh một cao
tr�o�.
Theo �ng Phil Robertson, t�nh trạng n�y được cho l� c� hệ thống n�n muốn
chấm dứt, nhất thiết phải bảo đảm t�nh nghi�m minh của ph�p luật:
�C�i m� ch�nh quyền cần l�m l� mở những cuộc điều tra độc lập khi sự
việc xảy ra. Họ phải điều tra, phải n�i chuyện với tất cả những người c�
li�n quan để hiểu r� ngọn ng�nh vấn đề. V� nếu kết quả điều tra cho thấy
ai vi phạm th� phải xử phạt theo ph�p luật bất kể người đ� l� ai hay c�
chức vụ g� trong ch�nh quyền�.
Chia sẻ với đ�i RFA, chị Trịnh Kim Tiến, con g�i của nạn nh�n Trịnh Xu�n
T�ng cho biết, ngo�i dựa v�o ph�p luật để t�m c�ng l� cho c�c nạn nh�n,
phải c� sự phối hợp với c�c cơ quan kh�c v� từ ph�a gia đ�nh:
�Khi sự việc chẳng may xảy ra th� việc đầu ti�n l� phải b�nh tĩnh để
đối diện với sự thật đ�. Đối với trường hợp gia đ�nh t�i, ch�ng t�i y�u
cầu b�n ph�p y qu�n đội kh�m nghiệm. V� c� li�n quan đến c�ng an, ch�ng
t�i đ� y�u cầu cơ quan n�y kh�m nghiệm để bảo đảm t�nh kh�ch quan. Khi
kh�m nghiệm, m�nh c� quyền c� luật sư v� người nh�. Khi đ�, nếu thấy c�
những vết t�ch n�o đ�ng nghi ngờ th� y�u cầu giải th�ch v� sao. Mỗi
người c� một c�ch t�m c�ng l� kh�c nhau nhưng t�i vẫn muốn dựa v�o ph�p
luật nhưng cũng muốn mọi thứ minh bạch r� r�ng. Khi bố t�i bị như thế,
t�i cũng đ� gởi đơn đi khắp c�c cấp v� ban ng�nh�.
Trường hợp �ng Trịnh Xu�n T�ng l� một trường hợp hiếm hoi c� một phi�n
t�a x�t xử vi�n c�ng an g�y ra c�i chết � nguy�n trung t� c�ng an Nguyễn
Văn Ninh. Tuy nhi�n, bản �n 4 năm d�nh cho tội giết người n�y đ� g�y ra
phản ứng gay gắt từ gia đ�nh v� dư luận.
T�nh trạng c�ng an d�ng s�ng thị uy hoặc sử dụng bạo lực kh�ng cần thiết
thậm ch� g�y ra chết người đang ng�y c�ng trở n�n phổ biến tại Việt Nam.
Hầu hết c�c c�i chết kh�ng được điều tra đ�ng mức theo tr�nh tự ph�p
luật, g�y ra sự mất l�ng tin đối với cả c�ng an v� hệ thống ph�p l�. Hậu
quả của n� l� tạo ra sự bất an, bất c�ng v� x�o trộn x� hội, đi ngược
lại ti�u ch� của một nh� nước ph�p quyền. V� vấn đề n�y sẽ kh�ng tự n�
biến đi nếu kh�ng được giải quyết tận gốc.
|
